Het sluipende verval van ons politieke systeem

Dit artikel is een analyse van en commentaar op de Oriënteringsnota Ruimtelijke Ordening, de regeringsbeslissing ‘Deel 1c’ over die nota, het verslag van de vaste Tweede Kamercommissie over die stukken en de discussie dienaangaande in de Tweede Kamer

Dit is een analyse van de staatsrechtelijke en bestuurskundige betekenis van de wijziging van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer inzake het behandelen van beleidsnota’s c.a. Vitale bouwsteen binnen de Methode Klinkers.

In dit artikel geef ik aan waarom en hoe de staatsrechtelijke vraagtekens bij de rol en positie van de Eerste Kamer bij het behandelen van beleidsnota’s opgelost zouden kunnen worden zodat het staatsrechtelijk klopt.

Column over zogenaamde gedemocratiseerde arbeids- en bestuursverhoudingen.

Column over de departementalisering van de Tweede Kamer en de daaruit voortvloeiende verslechtering van de kwaliteit van de Tweede Kamer, leidend tot een voorzienbare ontploffing van de Tweede Kamer, die ik aan het slot van dit artikel formuleer als: “Zonder het te beseffen – enkele uitzonderingen daargelaten – is de Tweede Kamer bezig zichzelf te laten ontploffen.” Mijn geschriften vanaf 1973/1974 over de gestaag afnemende kwaliteit van de Tweede Kamer registreren hier, in 1981, een zodanig dieptepunt in de werkwijze van de Kamer dat ik voor het eerst durf te voorzien dat het neerwaartse proces van de kwaliteit van de Kamer leidt naar ontploffen. Gelet op wat ik allemaal in de Verantwoording van dit Verzameld Werkheb geschetst kan het zijn dat dan nu in 2023/2024 die ontploffing begint.

Beschrijving van de invloed van voortdurende reorganisatieprocessen binnen de rijksdienst op de werkwijze van het Parlement in de zin van een sluipende departementalisering van de Tweede Kamer. Een Tweede Kamer die zich richt op de beleidsagenda’s van de ministeries in plaats van op het vertegenwoordigen van het volk.

Beschrijving van het project tot gehele vernieuwing van het politiekorps Amsterdam (1982-1985), middels 150 deelprojecten, verdeeld over het Korps, het Openbaar Ministerie, de Gemeente, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en het Ministerie van Justitie. Co-auteur Bob Visser.

Gedetailleerde analyse van de oorzaken van de problemen op het vlak van de uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid en naleving van beleid, in de hele rijksdienst. Ik was bij de compositie van dit werk als bestuurskundig adviseur betrokken.

Een oorzakelijke uitsplitsing van de schakels van de probleemvelden Beleid, Regelgeving, Uitvoering, Handhaving en Organisatie van het Ketenmodel Naleving. Ik was bij de compositie van dit werk als bestuurskundig adviseur betrokken.

Beschrijving van defecten op het gebied van beleid, regelgeving, uitvoering, handhaving en organisatie. Geschreven door Ruth van Rossum en Pieter Quartero, begeleid door Leo Klinkers.

Artikel over ernstige problemen in de samenleving en over de vraag wie daaraan het hoofd zal bieden.

In deze video uit ik scherpe kritiek op populisme en het verval van de kwaliteit van de Tweede Kamer als een orgaan dat zijn politieke – op waarden sturende - functie verkwanselt ten gunste van meebesturen met de regering. 

Dit artikel handelt over de manier waarop men delen van beleidsinzichten moet vastleggen in wet- en regelgeving. Dat is dus een onderdeel van wetgevingstechniek die ervoor zorgt dat men niet onnodig het instrument van regelgeving gebruikt. Dit ter voorkoming van verdere juridificering van de samenleving door onjuist gebruik van recht in een instrumentele visie.

Column over het gebrek aan politieke visie in Nederland.

Column over het verbergen van politieke nalatigheid achter de façade van het politieke primaat.

Column over verlies en herstel van vertrouwen.

Column over de gewenste kwaliteit van politieke ambtsdragers.

Column over de ellende als gevolg van de niet stuitbare wens van politici tot opschaling.

Column over de agenda voor een zakenkabinet als ook Balkenende II snel eindigt.

Column over het veranderen van opvattingen van politici om posities te verwerven.

Interview naar aanleiding van mijn boek Beleid begint bij de samenleving, met het accent op het einde van de politieke levenscyclus.

Interview naar aanleiding van het boek Beleid begint bij de samenleving, met het accent op de werkwijze van de Tweede Kamer om zich voornamelijk over te geven aan meebesturen, in plaats van het volk te vertegenwoordigen.

Column over te veel stelselwijzigingen.

Column over de eis dat etnische minderheden de taal moeten leren.

Column over oorzaken van het niet lukken van deregulering.

Gaat o.m. over het mestbeleid van het Ministerie van LNV (MINAS en de frauduleuze mestboekhouding) en de Uitvoerbaarheids- en handhaafbaarheidstoets milieubeleid en milieuregelgeving. Deze toets was begin jaren negentig ingesteld door het Kabinet, mede op grond van werkzaamheden en publicaties van het bij V&W ressorterende Steunpunt Ketenbenadering. Ons rapport van mei 1994 droeg de titel Who wants to be there when the shit hits the fan? Dat geeft aan wat er in het rapport staat: “MINAS in deze vorm niet invoeren; het is in het licht van de door het kabinet geëiste toets niet uitvoerbaar of handhaafbaar; er zitten te veel criminogene aspecten in; pas invoeren na een grondige herziening van het ontwerp; zo niet, dan krijgt u een heleboel problemen.” Het is dus toch ingevoerd. En tien jaar later een vernietigend arrest van het Hof. Tot op heden zijn de problemen van landbouw en veeteelt op het vlak van natuur en milieu onveranderd. Niet uitvoerbaar beleid en niet handhaafbare regels – de rode draad door criminogeen capaciteitsbeleid, ook wel  quoteringsbeleid genoemd - jaagt nog steeds de frauduleuze mestverwerking aan. 

Een lezing over het thema de ambtenaar en het bestuur. Met als Stelling 1: we beleven op dit moment het einde van een politieke levenscyclus.
Stelling 2: de politiek is de belangrijkste veroorzaker van de belangrijkste maatschappelijke problemen.
Stelling 3: als er moet worden bezuinigd op ambtenaren en op hun productie dan moet dat bij politiek en bestuur beginnen.

Artikel over de achtergronden en oorzaken van de steeds verder afnemende kwaliteit van de Tweede Kamer door een opeenstapeling van verkeerde besluiten over de werkwijze van de Kamer. Ik ervaar deze fase als de derde neerwaartse breuk van het politieke systeem. De eerste behandelde ik in het begin bij de publicatie Het ruimtelijk beleid in Nederland. Waar moet dat heen? Hoe zal dat gaan? De tweede bij de publicatie Tweede Kamer met 150 ministers. En in Vaarwel Volksvertegenwoordiging ervaar ik dat er geen weg terug mogelijk is. Het politieke systeem heeft zichzelf veroordeeld tot het plaveien van het pad van zijn eigen ondergang. 

Als auteur van Beleid begint bij de samenleving (2002) wordt me regelmatig gevraagd wat ik vind van de dialoog van het kabinet met de samenleving. Welnu, daar vind ik niets van. Het is een nieuw dieptepunt in de voortschrijdende ‘besturisering’ van de politiek. Politieke kaders formuleren is een taak van de Tweede Kamer. Besturen is een zaak voor het Kabinet. De werkelijkheid is al vele jaren omgekeerd: het Kabinet maakt de politiek en de Kamer bestuurt.

Reactie op artikel Peter van Hoesel over de uitvoerbaarheid van beleid. In dit artikel vat ik nog eens samen hoe ernstig de scheiding van beleid en uitvoering is en dat – door het primaat van top-down beleid op rijksniveau, zonder kennis van beleidstechniek van onderop en van buiten naar binnen – het land wordt verscheurd.

Over de tekorten van ons constitutionele bestel naar aanleiding van het rapport van de Nationale Conventie 2006.

Het politieke ambt is het belangrijkste ambt ter wereld. Maar ‘de politiek’ – dus de manier waarop dat ambt dagelijks wordt vervuld – is de oorzaak van de meeste maatschappelijke problemen. 

Ik verwonder me over beleid dat burgers niet gelukkig maakt, over politiek die geen democratie garandeert en over Europese samenwerking die geen verbondenheid maar juist desintegratie veroorzaakt. Deelt u die verwondering? Herkent u deze vragen?

Dit is het eerste deel van een trilogie waarin ik de kennis die ik tussen 1970 en 2002 verwierf op het vlak van politiek, bestuur, administratie, beleidsontwikkeling, regelgeving, uitvoering, handhaving, naleving, besluitvorming, processen en projecten, beschrijf tegen de achtergrond van de Methode Klinkers. Mede op basis van publicaties vóór 2002 bevat dit boek de aspecten van de voorzienbare instorting van het politieke systeem op enige termijn. Raadpleeg de inhoudsopgave van het boek.

Dit is deel twee van de trilogie. Daarin geef ik in de vorm van kleine opstellen mijn mening over ongeveer 180 onderwerpen. Die zijn alfabetisch gerangschikt waarbij ik binnen opstellen doorverwijs naar andere onderwerpen zodat de lezer zijn eigen leesmenu kan samenstellen. Ik heb het boek zelf uitgegeven. Raadpleeg de inhoudsopgave van het boek.

Dit is een andere weergave van de circa 180 opstellen van Vakvereisten voor Politiek en Beleid. In alfabetische volgorde kan elk opstel apart worden gedownload in PDF formaat.

Dit is het derde deel van de trilogie. Het bevat een aantal regels waaraan overheidsadviseurs zich zouden moeten houden, de inhoud van mijn seminars, workshops, cursussen en een toolkit die bij de Methode Klinkers hoort. De toolkit had het karakter van een cursus e-learning. Deze cursus is gesloten. Contact voor meer informatie peter.hovens@me.com. 

Een video waarin ik de betekenis van deze drie boekomslagen nader toelicht.

Gaat over standaarden die men in acht moet nemen bij beleidsadvisering.

Artikel over het Jaarverslag 2004 van de Raad van State, een nadere analyse van de opvattingen van Herman Tjeenk Willink. Het accent ligt opnieuw op twee thema’s die mij al jaren bezighouden: Europa enerzijds en de politieke orde en werkwijze in Nederland anderzijds. Zijn opvattingen over federale staatsvorming voor Europa zijn onjuist en deel ik niet. Deel B van dit Verzameld Werk bevat de feiten en argumenten waarmee ik dat onderbouw. Zijn visie op de verzwakking van de parlementaire democratie, de groei van een bureaucratiserende laag tussen beleid en uitvoering en daarmee de verstikking van die uitvoering deel ik volledig. In dit artikel is de voorwaardelijke relatie tussen eenheid en verscheidenheid het vehikel waarmee ik de lezer langs een aantal zorgelijke aspecten van de Europese en nationale politiek voer. Het is mijn reactie op de Algemene beschouwingen van het Jaarverslag 2004 van de Raad van State, ontworpen door zijn vicepresident Herman Tjeenk Willink. 

In het eerste decennium van deze eeuw werd de Tweede Kamer menigmaal verweten autistisch te reageren op kritiek. Totdat Jan Schinkelshoek (eertijds lid Nationale Conventie 2006) met een motie de Kamer tot zelfreflectie wist te bewegen. De geboorteakte van een parlementaire Stuurgroep Zelfreflectie. Het rapport Vertrouwen en Zelfvertrouwen was onderwerp van een conferentie op woensdag 25 maart 2009. En verdween daarna geruisloos in de vergetelheid.

In het eerste decennium van deze eeuw werd de Tweede Kamer menigmaal verweten autistisch te reageren op kritiek. Totdat Jan Schinkelshoek (eertijds lid Nationale Conventie 2006) met een motie de Kamer tot zelfreflectie wist te bewegen. De geboorteakte van een parlementaire Stuurgroep Zelfreflectie. Het rapport Vertrouwen en Zelfvertrouwen was onderwerp van een conferentie op woensdag 25 maart 2009. En verdween daarna geruisloos in de vergetelheid.

Bijdrage ter gelegenheid van de presentatie van Peter Hovens’ boek SamenWereld. Hoe het geloof in de politiek en het vertrouwen in de overheid terugkeren, aan Han Polman, Voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) op 25 augustus 2023.

Power Point presentatie over de essentie van dit boek.

Interview over het boek ‘Over bekwaamheid en geschiktheid van politieke ambtsdragers’.

Een samenvatting van bovengenoemd boek van 1 april 2023. 

Beschouwing over het politieke ambt als het belangrijkste ambt ter wereld versus de politieke praktijk als de oorzaak van maatschappelijke problemen.